Onlarca felsefi cümleyle başlamayı düşündüğüm fakat hiçbirini uygun görmediğimden böyle boktan bir girişle daldığım bu inceleme, (büyük bir yanılgı içine düşmüyorsam)sitedeki ilk (grup ayrımı olmadan yapılan) heavy metal belgeseli incelemesi. Yani belgesel herhangi bir şekilde heavy metalin bir alt dalına veya öne çıkan bir grubuna yönelik değil. “Heavy Metal” tanıtılmış belgeselde. “Mötley Crue”sundan “Cannibal Corpse”una, “Girlschool”undan “Burzum”una kadar; önyargılarından arınıp içine dalabilen herkesin mutlaka bir şeyler bulabileceği o geniş ama dış dünyadan izole olmuş “Heavy Metal”…
Belgeselin başrolünde olan güzel insan, metalhead, antropolojist Samuel Dunn’ı tanıtarak başlamak isterim incelemeye.
Dunn, 1974’te Kanada’da dünyaya gelmiş bir yönetmen, oyuncu, müzisyen ve antropolojist. Hepsinden ötesi bir heavy metal tutkunu. 12 yaşında başlayan metal aşkı giderek artan Sam Dunn’ın ilk filmi olan “Metal – A Headbanger’s Journey” 2005’te yayınlanmış. Peki neden çekilmiş bu film? Dunn bu yolculuğa çıkma sebebinin “Heavy Metal’in neden sürekli dışlandığını öğrenme isteği”olduğunu belirtiyor filmin ilk dakikalarında. Ve her hayranın yapmak için can attığı şeyi yapmaya başlıyor: “Heavy metal dünyasına yolculuk ediyor.”
En genel tabirle söyleyecek olursak filmde metalin kültürel açıdan araştırması yapılıyor. Dunn, yeri geliyor Bruce Dickinson’la sohbet ediyor; yeri geliyor 13 yaşındaki yeni yeni metalle tanışan bir hayranla konuşuyor, Norveç’e gidip “Black Metal”in en meşhur olayını aydınlatmak için yerinde inceleme yapıyor, Wacken’a gidiyor, Dio’ya gidiyor, Iomi’ye gidiyor… Hemen hemen işin içindeki herkesle(yapımcı, hayran, müzisyen, araştırmacı, yazar, papaz vs.) röportaj yapıyor seyahati boyunca. Bu sayede metal dünyasına her türlü bakışı ve metalle içli dışlı olan önemli insanların bu dünyayla ilgili görüşlerini görebiliyoruz film süresince. Tabii biz izleyenler olarak (metal belgesellerinin kısıtlı imkanlarla ve oldukça seyrek çekildiğini de düşünürsek) bu filmi ayakta alkışlarken buluyoruz kendimizi. Yani Dunn, tam anlamıyla “Her metalcinin izlemesi gereken bir yapıt” ortaya çıkarmış oluyor seyahatiyle.
Peki içinde neler var? Şöyle basitçe sınıflandıracak olursak, metalin;
-Tarihi,
-Kökenleri,
-Müzikal etkilenimleri,
-Kültürü,
-Sansürlenmesi,
-Cinsiyet ve cinsellikle ilişkisi,
-Din ve şeytanla ilişkisi,
-Ölüm ve şiddetle ilişkisi
anlatılıyor.
Ama nasıl anlatılıyor? Dedim ya herkesle röportaj yapıp tüm kesimlerin fikirlerine yer vermeye özen göstermiş Dunn. Filmin başında kameramanını da yanına alıp önce metalin köklerini araştırmaya başlayarak işe girişiyor, araştırmacılara gidiyor, prodüktörlere gidiyor; kısacası sorduğu soruları cevapsız bırakmamak adına sınır tanımıyor.
Belgeseli çekici yapan bir diğer etmen ise anlatımın “soğuk” olmaması. Yani bir “Some Kind of Monster” resmiliği ve ciddiyeti yok filmde. Yapıtın sıcaklığının bir numaralı sebebi şüphesiz Sam Dunn. Tam anlamıyla bir metalhead olan Dunn’da adeta kendimizi buluyoruz. Bruce Dickinson’la röportajında heyecanını hissedip, Wacken’daki coşma sahnelerinde kendimizi kaybedebiliyoruz. İşte böylesine içten, böylesine bizden bir film “Metal – A Headbanger’s Journey”. Zaten Sam Dunn’ın başarısı da bu filmden sonra artmış olup kendisi “Iron Maiden” ve “Rush”a birer belgesel birer de canlı dvd çekerek adını duyuruyor.
Yakınlarda da “Satan” adlı bir projesi varmış ki onu da dört gözle bekliyoruz efenim.
Peki filmin amacı ne? Dunn tıpkı bizler gibi bir “dieheart metal fan” ve yıllardır metale yapılan haksız ve asılsız suçlamalara karşı müziğini savunmuş. Ve dışarıdakilere göstermek istediği şeyler var. Bunların en önemlisi metalin neden sürekli dışlanan bir tür olduğu. Bir diğeriyse sürekli olarak gerek metalciler, gerekse metalle dış dünya arasındaki anlaşmazlıkları yaratan sorunların üstüne gidip kendince yargılara varmak. Yani Dunn, bir metal savaşçısı ve dünyaya metalin ne kadar harika ötesi bir şey olduğunu anlatmaya; metalden kaçmanın veya ondan nefret etmenin tek sebebinin önyargılar olduğunu tekrar göstermeye çalışmış yolculuğu boyunca. Türkiye’de ikamet eden bizlerse metalin sansürlenmesi, hor görülmesi, dışlanması konusunda örnek teşkil edebilecek kobay fareleri durumunda olduğumuzdan film daha da ilgi çekici hâle gelebiliyor bizim için. (“Global Metal”da daha detaylı bir şekilde üstüne gidilmiş aslında bu olayın.)
Son olarak filmi izledikten sonra bakmanızı önerdiğim birkaç ufak(ve gereksiz) detayı da yazıp son kelamlarıma geçmeyi planlıyorum.
-Filmdeki “Heavy Metal Soyacağı” tarzı tablo herhalde şu ana kadar gördüğüm en düzgün metal sınıflandırmalardan biridir.
-Sam Dunn’ın ilk başlarda giydiği At The Gates tişörtünün hastasıyım.
-Gaahl’ın “Satan” diyip şarabını yudumlamasından sonra Dunn’ın yaklaşık 10 saniyelik donması müthiş.
-Mayhem’la röportaj yapılmaz aga.
-Hz. Dio’nun ne hoş sohbeti varmış beya.
-Slipknot konserinde en öndeki kız daha önce çıkan 13 yaşındaki (Cadılar Bayramı’nda doğan) kız.
-Anthrax hayranı çocuğun 2. solosu pek hoştu.
-Arka fondaki müziklere dikkat. Özellikle Enslaved’in şarkısı çok güzel uymuş konsepte.
-Dee Snider ile yapılan bir röportajda altyazımın gazabına uğrayıp aşağıda “am üstünde göt sikiyordur” yazdığını görünce altyazımı değiştirdim.
-Blue Cheer’la film sayesinde tanışmıştım.
-Eşcinsellik kısmı baya bir garipti. Cinselliği düşünmeden cinselliği düşünmek falan…
-Lan bi de Wacken nası güzel nası sıcak. Kesin gitmek lazım.
Bitirecek olursak, “Metal – A Headbanger’s Journey” güzel bir film. Heavy metal dünyası içinde yapılmış en iyi belgesel mi bilemem ama en içten ve en sıcak belgesel olduğu kanaatindeyim. Son olarak dabaşta sorulan soruya yanıt verelim. “Neden heavy metal sürekli olarak dışlanıyor, sansürleniyor”? Filmde bunun cevabı harika bir şekilde verilmiş:
“Bu yolculuğa çıkarken amacım bir soruyu yanıtlamaktı: Neden metal hep kategorize ediliyor,gözardı ediliyor, lanetleniyordu? Çünkü metal, gözümüzü kapamak istediğimiz şeylere el atıyor, reddettiklerimizi baş tacı ediyor, en çok korktuğumuz şeylere kucak açıyor. Bu yüzden de metal her zaman dışlananların kültürü olacak.”
Ve filmdeki en etkileyici söz:
“12 yaşından beri metale olan sevgimi, metali bayağı bulanlara karşı savundum. Artık ne söyleyeceğimi biliyorum: “Metali ya hissedersiniz ya da etmezsiniz”. Metal size o her şeyi elegeçiren güç hissini vermiyorsa, saçlarınızı diken diken etmiyorsa, bunları hiç anlamayabilirsiniz. Ve diyeceğim biliyor musunuz, anlamayın. Çünkü etraftaki 40000 metalciye bakıyorum da, sizsiz de gayet iyi idare ediyoruz.”
(8.49/10, Toplam oy: 149)
Loading ...
eline sağlık.ama merak ettiğim birşey var ,1 puanı nerden kırdın ?
11.06.2012
@Rauf, ilk film kritiğim olduğu için direk 10 puanla girmek istemedim. Bi de daha iyisini yapabilir mi Dunn diye düşündüm ve evet, daha da iyisini bekliyorum Dunn’dan. Öyle bi film yaparsa vercek puanım kalmaz diye tereddütlendim. Yoksa eksik yok bence, tam bir başarı öyküsü.
12.06.2012
@Rauf, Death gibi metal müzik tarihine yön vermiş bir grubun belgeselde yer almaması.
12.06.2012
@saw you drown, +1 hiç düşünmemişdim bunu .
Metal dünyasının en büyük tabularından birinin Wacken olduğunu düşünüyorum. Büyüttüğünüz kadar yok ya, kalite olarak Wacken’dan beden beden büyük bir sürü festival var.
12.06.2012
@anti, biraz underground eğilimli bir festival gibi geliyor bana da. Örneğin Metallica ve Megadeth hiç çıkmamış. Bi Sonisphere değil.
12.06.2012
@Deli, yok ya, o cümleyi kurarken senin dediğinin aksini, çok mainstream olduğunu düşünüyordum.
bunun yazılması iyi oldu metale ön yargıyla bakan herkeze bu filmi izletirdim bir zamanlar.Ama filmde keşke şunlar olsada(gruplar,grup üyeleri,vs..) dediğim oldu ve en güzel kısımlarından biri tabiki necrobutcher’lı kısım :D
Bu belgeseli izlemeyen kalmamalı hakikaten. Bunun dışında Sam Dunn’ın bir projesi daha oldu Metal Evolution adında. VH1 için çektiler, 11 bölümlük dizi şeklinde, her bölümde ayrı bir tür tanıtıldı. Bölümler şöyle:
101 Pre-metal
102 Early metal (us)
103 Early metal (uk)
104 New wave of British metal
105 Glam
106 Thrash metal
107 Grunge
108 Nu metal
109 Shock rock
110 Power metal
111 Progressive metal
Death metal, black metal gibi türlerin olmaması büyük eksiklik tabi bana göre ama olsun, yine de keyifle izledim bütün bölümleri. Türkçe altyazısını bulamadım yalnız.
12.06.2012
@Ömer Kuş, bak bilmiyodum bunu. Extreme türlerin az olması kötü olmuş ama hakkaten.
12.06.2012
@Ömer Kuş, bunu biliyordumda türkçe altyazılısını bir türlü bulamadım bende ve hani nu metal grunge glam varken nedense death metal ve black metalin olmaması kötü hadbangers journeydede gore ve satanizm dışında fazla bir konuya değinmiyorduki black ve death konusuna
12.06.2012
@Ömer Kuş, Biri çevirse de izlesek :)
13.06.2012
@Zeynel, hmm burada birilerine gönderme seziyorum sanki :P
hassiktir be bunu ben yazacaktım lan! neyse artık sitede bulunsunda :)
Bi de 2008′de çıkan Global Metal var hatta galiba yazıdaki resimlerden biri de o filmin afişi
12.06.2012
@Black, Yazıyı okumadan atlayınca böyle olur tabi
kritik süper olmuş. belgesel ayrı süper.
abi kritiğin iyi de cidden keşke başka bir başlık koysaymışın, hadi başlığı koydun, şu üç noktayı koymasaydın keşke.
12.06.2012
@duraganyolcu, valla başlık benim de canımı sıktı ama aceleye geldi biraz, orda haklısın yani.
Belgesel kritiği fikri çok şahane olmui, elinize sağlık. İlerleyen zamanlarda Blood Sweat and Vinyl, Beyond the Lighted Stage, Such Hawks Such Hounds gibi belgesellerin de kritiklerini okuyabiliriz umarım.
2-3 sene önce izlemiştim bu belgeseli. kritik sayesinde “global metal” aklıma geldi, onu izlememiştim, indirdim az önce, türkçe altyazısı da var nette. bakalım o nasıl. kritik de gayet güzel bu arada.
12.06.2012
@Ufuk Sönmez, onun kritiğini de en kısa sürede yazmaya çalışıcam. Yorum için de teşekkürler
12.06.2012
@Ufuk Sönmez, Get Thrashed var izle mutlaka.
13.06.2012
@Zeynel, aynen bence thrash tarihini en iyi anlatan belgesel ama onda thrasın ortaya çıkardığı black ve death den çok nu metalin zararlarından bahsediyolar :D
13.06.2012
@Zeynel, eyvallah, türkçe altyazısı olduğuna göre o da izlenebilir pekala. bu arada global metal’i de dün izledim çok güzel olmuş harbiden.
Bu belgeselle ilgili tek birşeyi şöyle bırakıyorum: http://s16.postimage.org/cfr42eeph/gaahl.jpg
iyi günler.
“why you do this” vardı extreme metal türleri için. gojira, log falan da bulunuyordu hatta. 62 dakikalık şöyle bir şey.
http://youtu.be/wJSp-yRMrsY
belgesel iyi hoş da böyle her kesime yaranayım, bi tanısanız seversiniz, biz aslında melek gibiyiz, pek ateist sayılmayız da lan, bak slayer bile şakacığına yapıyor türü orta yol bulma çabaları bana batmıştı açıkçası.
14.06.2012
@dysplasia, Katılıyorum. “Tamam kötüyüz ama örnek almayın canım”, “ben aslında yohum o sadece albüm kapağı”, “fak yu fak yuu yeah”
aga bu nedir diye düşünüp durdum hep filmin ilerleyen saatlerinde. Slayer vb grupları sevmezdim, alışamamıştım belki. Bu filmden yaptığım çıkarımlara göre adamların seyirci çekip kafa sallatmaktan başka amacı yokmuş zaten, gibi geldi. “God doesnt hate us all, ehehe” Ne yani madem böyle düşünyorsun ben senin konserine neden gelip deliler gibi coşayım ki. He bi de şu şarap içip “satan” diyen adam valla beni çok korkuttu. Daha fazlasını da yapcaklarmış, yaptılar mı aradan geçen yedi senede bilgisi olan var mı?
Neyse benim yorumlama bu kadar. Beğenmeyen fak yu metal yaşam tarzıdır yeah ! xD
Filmde Heavy Metal-Klasik Müzik ilişkisi üzerine pek gidilmedi. Birkaç yerde daha okumuştum aslı astarı var mı bu işin ?
14.06.2012
@dritzz do urden, Mozart dinle. hatta church sonata’larını dinle. 29. ve 40. senfonilerini dinle. violin konçertolarını dinle.
lan ben 3-4 sene önce bi belgesel izlemiştim dream tvde yayınlanmıştı. o zamanlar çömeziz tabi o izlediğim bu muydu yoksa global metal miydi hala kestiremedim. daha sonra headbang global metal ile get thrashedı verdiydi bi ara onları izledim de bunu izledim mi cidden hatırlamıyorum. hafıza gitti benim.
bunu ilk izlediğim zaman, gaahl ile yapılan röportajda video dondu zannetmiştim. gözüm buffering yazısını aradı, sonra ”satan” dediği zaman afalladım.
http://www.youtube.com/watch?v=oQJqZFUell8
kritik içerisinde geçen “dieheart” “diehard” olacak sanıyorum
16.06.2012
@hihat, galiba haklısın. Yanlış kullanmışım
Bu arada Enslaved’in Return to Yggdrasill (ki en sevdiğim şarkılarındandır) şarkısını duymadım ama filmde yanlış hatırlamıyorsam.
Global Metal de devam etse de Metallica buradan neden az bilmiyorum ve black metal’e daha çok değinilmeliydi bana kalırsa puanım 9