Ya da diğer bir deyişle, kovulmuş şeytanın şerrinden Allah’a sığınırım, Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla…

DJEVEL gibi bir black metal grubunun yeni albümünün incelemesine böyle başlamak istedim, çünkü hem albümün teması buna uygun hem de yeni bir DJEVEL albümünü incelemek artık az çok ruhani bir deneyim boyutuna ulaşmış durumda.

Bu sabah siteyi açtığınızda daha birkaç saat önce yayınlanan yeni DJEVEL albümünün incelemesini görmeyi beklemediğinizi tahmin ediyorum, ancak albümü bir kez dinleyip hemen siteye yetiştirmiş değilim, zira yıllarımızı verdiğimiz PA sayesinde çok şükür ki pek çok önemli albümün promosunu önceden alıp dinleme şansına erişiyoruz.

Evet, DJEVEL.

DJEVEL’in 2021’de çıkan iki önceki albümü “Tanker som rir natten”de şöyle ifadeler kullanmıştım:

“Nostaljiymiş, doksanlarmış, şuymuş buymuş hepsini bir kenara ayırırsak DJEVEL şu anda dünyanın en sağlam black metal gruplarından biri ve ikinci dalganın günümüzdeki yansımaları namına şu anda DJEVEL kadar ders niteliğinde müzik yapan başka bir black metal grubu bulmak hiç de kolay değil.1994-1999 arasında yapılan black metalinin havasını günümüzde bu kadar başarılı yansıtmanın ne kadar değerli bir şey olduğuna tanık olmak istiyorsanız “Tanker som rir natten”i kesin dinleyin.”

Bu dediklerim boşa değildi, zira DJEVEL’in özel bir iş yaptığını bizzat Norveçli müzik otoriteleri de kabul etti ve DJEVEL “Tanker som rir natten” albümüyle Norveç’in Grammy Ödülleri olarak bilinen Spellemann Prisen’de metal dalında yılın albümü ödülünü kazandı. Norveçli müzik otoriteleri bununla da kalmadı, DJEVEL’in Norveç’in müzikal kimliğine olan katkılarından dolayı DJEVEL’in kurucusu, esas adamı Trånn Ciekals’i Norveç müziğine değerli katkılarda bulunan bestecilere verdikleri Edvardprisen’e aday gösterdi.

İşte bu yüzden DJEVEL herhangi bir grup değil ve yaptıkları işler Norveç’in resmî kurumları tarafından da değerli bulunuyor, takdir görüyor.

Bugünkü konumuz olan “Natt til ende”, 2020 yılında “Tanker som rir natten” ile başlayan, 2022’de “Naa skrider natten sort” ile devam eden trilojinin üçüncü ve son bölümü. Ciekals’ın ağzından temayı özetleyecek olursak, bu son bölüm Hristiyanlığın sonunu ve İsa’nın hem fiziksel hem de mental anlamdaki ölümünü ifade ediyor. Bu durum, doğal olarak, Hristiyanlığın kötülediği, kötü olarak olarak nitelendirdiği fikir ve kavramların doğuşunu da beraberinde getiriyor. Bu fikir ve kavramlar esasında doğanın ve insanın kendisini oluşturuyor.

Müzikal olarak baktığımızda “Natt til ende” DJEVEL’i değerli yapan her şeyi içinde barındıran, son iki albümdür devam eden karakteri devam ettiren bir çalışma. DJEVEL’in black metalin pastoral tarafıyla kötücül tarafını çok iyi dengeleyen bir grup olduğunu düşünüyorum. Müzikleri sadece çayır bayır, dağ tepe kimliğinde olmadığı gibi, kötülük fışkırtan ultra şeytani bir durumları da yok. Yarattıkları atmosferle birlikte bu dengeyi ruhani boyuta taşıyan, “black metal nedir?” sorusunu tam olarak cevaplayan, gerçekten de ders olarak okutulacak düzeyde ne yaptığını bilen bir tavırları var.

Trilojinin finali ve işlediği tema itibarıyla, “Natt til ende” yer yer son derece saldırgan ve acımasız, yer yer de adeta bir cenaze havasını andıran ağır başlı anlara sahne oluyor. Bunu her zaman olduğu gibi son derece akıcı biçimde yaptıkları için, dinleyince göreceğiniz gibi, albüm şok edici düzeyde kısa sürmüş izlenimi veriyor. Albümü başlattıktan ve havasına girdikten sonra, kırk altı dakikanın gerçekten de su gibi aktığını fark edeceksiniz. Bunun sebebi DJEVEL’in şarkılarda macera aramıyor, dinleyiciyi “burada ne yapmak istemişler” gibi düşüncelere sevk etmiyor ve bir yandan da ilgiyi sürekli yükseklerde tutacak düzeyde çeşitlilik sunuyor oluşu. DJEVEL müziğinde sürpriz yok, şaşkına çeviren acayiplikler yok, ancak adamlar resmen Norveç black metalinin ta kendisi olduklarından müthiş düzeyde akıcı ve sürükleyici bir black metal yapıyorlar.

Muhtemelen triloji finali olduğundan ve temayı tamamladığından, “Natt til ende”de önceki iki albüme kıyasla daha hissedilir bir klavye kullanımı var. Ciekals atmosfer yaratan klavyeler, ayin havası veren bilinçli monotonluklar ve tekrarlarla albümün bir kapanış olduğunu hissettiriyor. Hele bazı şarkılardaki chant vokallerle oluşan black metal ruhu gerçekten tadından yenmiyor. Misal “En Vinter Efter Kommer”i ve “Ravnehymne”yi dinlediğinizde bahsettiğim şeyi görüp mest olacağınıza eminim.

Albüme adını veren son şarkının ikinci yarısında hissedilen BURZUM’vari trans havası da yine bu ayinsel monotonluğun en net örneklerinden biri. DJEVEL bu şarkıda sanki “Dunkelheit”e selam gönderircesine, 10 dakikayı aşan bir süre boyunca temel olarak aynı şeyi çalıyor. Bir yerden sonra klavyeler dâhil oluyor, aralarda eklenmeler görülüyor ancak 10 dakikadan uzun bir süre aynı motifi dinlemeye devam ediyoruz ve bunu yapan grup DJEVEL olduğu için de baymıyoruz, sıkılmıyoruz.

Bazı grupları dinlerken türü icra eden diğer gruplardan farklı, sihirli bir şeyler alırsınız. Sanki o müziği yapmak için, o müziği yapmayı zaten bilerek doğmuşlar gibi. İçgüdüsel, kas hafızasına tanımlı, varlık sebebi, dinî boyutta bir gerçeklik, adanmışlık ve gerçeklikle icra ederler sanatlarını. DJEVEL işte o gruplardan biri. DJEVEL black metalin tanımı. Bunu sağlayan başka gruplar da var elbet, ancak ne yazık ki çoğu ya artık aramızda değil ya da bunu otuz yıl önce yapıp başka kimliklere bürünmeyi tercih ettiler. DJEVEL işte bunu, otuz yıl önce çıksaydı başyapıt sayılacak ve black metal tarihi dendiğinde anılacak bu albümlerle yapıyor. Bu yüzden DJEVEL günümüzde aktif müzik yapan en iyi black metal gruplarından biri, belki kimilerine göre birincisi ve “Natt til ende” de alışık olduğumuz kalitelerini yansıttıkları bir diğer enfes, ENFES black metal albümü.