Açık konuşayım. İlk birkaç dinleyişte kafamda oluşan soru “acaba?” şeklindeydi. Acaba Katatonia kariyerinde ilk kez sıradan bir albüm yapmış olabilir miydi? Bir grup müziğin tam zevkini almak için bir insanın “keşke üzüleceğim bir şey olsa” diye düşünmesine neden olabilir mi? Bu grup Katatonia’ysa, olabilir.
Jonas’ın, yanaklarda kalmış gözyaşı izlerine çarpan rüzgarın soğukluğunu daha fazla hissettirmesi gibi insanın içini üşüten sesi, tek bir kelimesindeki vurguda bile adeta insanın içinde fırtınalar kopmasına, sessizce haykırmak istemesine yol açan yorumu, Katatonia’nın başka hiçbir grubun sahip olmadığı bir yıkım gücüne sahip olmasını sağlar.

Onlar oturup hüngür hüngür ağlatmazlar belki; güçsüz, çaresiz, muhtaç ve korumasız bir dibe batırma değildir onlarınki. Onlar, gecenin karanlığında, çiseleyen yağmur altında yağmurluğunuzun ıslak kapşonu yanaklarınızı ıslatırken olanca gücünüzle haykırmanızı, kimseyi umursamadan gözyaşlarınızı akıtmanızı, koşup dünyanın tepesine çıkıp oradan tüm hüznünüzü şehrin üstüne dökmenizi sağlarlar. Güçlü olmanıza rağmen size hüznü yaşatırlar, tepede olsanız dahi aslında pek çok şeyin olması gerektiği gibi olmadığı hissiyatını uyandırırlar.
Şehirli bir hüzün vardır Katatonia’da; dinlerken aklınıza ormanlar, yağmurda ıslanan çayırlar, dökülen yapraklar gelmez. Aksine, bazen beton bir köprüden kapkaranlık denize bakarsınız, bazen bir trafik ışığının gözlük camınızdaki yağmur damlalarında kırılmasını görürsünüz, bazen bir metro durağında tek başınıza beklerken bulursunuz kendinizi; metro yaklaşırken beraberinde getirdiği o rüzgar gibi bir şeyler yükselir içinizden. Bu nedenledir ki hayatın farklı alanlarındaki farklı üzüntülere soundtrack olabilir Katatonia. Hayattaki her duyguyu anlatan bir grup varsa, hüzün kısmı için bakacağınız yer bellidir.

Büyük soğuk uzaklığın bize verdiği de bundan pek farklı değil. Grubun en Opeth etkilenimli albümü olmasının yanı sıra, özellikle “Viva Emptiness”da başlayan progresif tınılar, aksak ritmler, bu albümde de fazlasıyla öne çıkmış. Opeth’ten aşina olduğumuz birbirinden uyumsuz akorların kullanılması, müziğe yer yer soğuk bir atmosfer katmış, albümü bir gece müziğine dönüştürmüş sanki.

“Leaders”ta adeta Porcupine Tree’nin “Blackest Eyes”ındaki gibi bir Opeth etkisi kendini belli ederken, adı gibi ağırbaşlı olan “Deliberation”da Jonas’ın sadece “justify” derkenki vurgusu bile insana yaptığı işi bıraktıracak kadar etkileyici. Belki de albümdeki en iyi nakarat da bu şarkıda. İlk dinleyişimde çok da ısınamadığım “Soil’s Song”u, bugün sağda solda mırıldanırken buluyorum kendimi. 2.08’de başlayan kısımsa gerçekten de “Ghost Reveries”den fırlamış gibi. “My Twin”in minimalist yaklaşımı, belki de bu şarkının çok da özellikli olmamasına neden oluyor; ancak nakaratı, özellikle de nakaratındaki bas partisyonu şarkıyı kurtaran elementler. “Consternation”, adını anımsatan bir korku ve panik hissi uyandıran nakaratı ve 2.30 civarında giren nefis melodisiyle dikkat çekerken, “Follower” ise aksak davulları ve nakaratında geçen “ellerini o kadar sıkı tutuyorum ki parmak eklemlerim beyazlaşıyor” dizesini gerçeğe dönüştürürmüşçesine bir güç gösterisi sunuyor.
Albümün en iyi davullarını içeren ve bana nedense ilkbaharı hatırlatan huzurlu girişiyle “Rusted”, ilerleyen dakikalarda tümüyle Opeth patentli akorlara geçiyor ve özellikle “cold white spring, a wordless song I sing” kısmında ciddi anlamda ızdırap çektiriyor. “Increase”de kulaklar adeta Mikael’in brutal vokali girecek diye beklese de, Jonas’ın sanki şarkıyı söylerken ağzından buhar çıkıyormuş hissini veren sesi ve yorumu gerekeni yapıyor ve müziği dinlediğiniz en aydınlık odayı bile, sadece siz, çalan müzik ve zifiri karanlığa boğuyor.
Albümün en iyilerinden “July”, ilk iki dizesiyle bile, yorum gücünün ses gücünden ne derece üstün olduğunu gözler önüne seriyor. Jonas’ın sesi sanki şarkı sözlerinin yazılı olduğu kağıdın buruşuk, eski ve kirli sarı bir kağıt olduğunu düşünmenize yol açacak kadar hisli ve kişilikli. Bu şarkının 3.12’sinde de sanki basları Opeth’ten Martin Mendez çalmış gibi hissediyorsunuz. Damnation’daki o tuhaf ve gergin hava hakim.
“In The White” da tam bir şehir şarkısı. Karlı Ankara geliyor gözümün önüne. Minibüste oturmuş Yıldız’dan Kızılay’a indiğimi, üşüyerek camdan baktığımı hayal ediyorum. Hayal ettiriliyorum.
“Viva Emptiness” kokan “The Itch”, özellikle 2.25’te giren gitar bölümüyle ve Mikael’in Damnation’ın bazı yerlerindeki efektli vokallerini hatırlatan nakaratıyla dikkat çeken, ama albümün geneline baktığımda nispeten vasat diyebileceğim bir parça.
Ve son sıraya geliyoruz. “Journey Through Pressure”. Belki de “Deliberation”la birlikte albümün en iyi şarkısı. İşte bu, şehir mehir dinlemiyor. Olduğu gibi çökertiyor. İlk yirmi saniyesini art arda dakikalarca dinleyebilirim. Böyle bir yorum olamaz. Özellikle “the process of trying to act at heart” kısmı tek kelimeyle süründürüyor. “…act at heart…” kısmı belki de tüm albümün en güzel yeri. “Come” ve “alone”ların son harflerinin uzatılması da üstüne tuz biber ekiyor.

Albüm böylece bitiyor.

Kanıksaması, hazmetmesi zor bir albüm. Minimal seçimlerin yapıldığı şarkılarda bile, aşağılarda gizlenen dışavurumlar bulmak mümkün. Grubun en iyi albümü mü, değil. En yaratıcı albümü mü, o da değil. Ama başlı başına elli küsür dakikalık bir “yoğunluk” var karşımızda. Albümü dinleyip bitirdiğinizde yapacağınız iki şey var. Ya hemen bir kez daha play tuşuna basıp tekrar dinlemek, ya da bu yoğunluğun etkisindeki kafanızı biraz boş tutup, kısa bir süre sonra tekrar dinlemek. Sonuçta albüm sizde tekrar tekrar dinleme isteğini uyandıracak kadar dolu. Başta böyle olmasa da, albümün içine girdikçe böyle olduğunu görebiliyorsunuz.

Bu yazıyı kendim için yazıyor olsaydım, şarkılardan teker teker bahsetmezdim. Hatta müziğin teknik kısmına hiç girmezdim bile. Ama bu yazının bir amacı var ve bunlardan da bahsetmek gerekiyor. Bu bağlamda albümün gözümdeki değerini şöyle özetleyebilirim: ne için olursa olsun “Last Fair Deal Gone Down” için bir kritik yazmak istemem. Yazsam da çok bencilce bir yazı olur ve albüm konusunda hiçbir fikir vermez. “The Great Cold Distance”ın yazısının da büyük kısmını istemeyerek ve bencilce yazmanın verdiği rahatlığı arayarak, yazıyı az da olsa kastırarak yazdım.

Daha önümde bugün için yazılmayı bekleyen dört albüm daha var ama şu anda hiçbirini yazmak istemiyorum. Keşke yazmaya Katatonia’yla başlamasaydım.