Yaşamınızın her alanında muazzam işlere imza atmakta olduğunuzu umduğum harika bir sonbahar akşamından herkese merhaba. Bu hafta metalin neresini kurcalasak diye düşündük ve aslında ondan bahsederken en sık kullandığımız ifadelerden birinin diğerlerine göre çok daha farklı bir ağırlığı olduğunu gördük: “Çok sert!”
Sertlik, metali tanımlarken ve diğer türlerden ayırırken şüphesiz ki başvurulan ilk kavramlardan biri. Alt türler, füzyonlar, etkileşimlerle kendi içinde sınırlarını oluşturan, dönem dönem bunu kaybeden ve durmaksızın yeni tanımlar ve akımlar evrimleştiren metal, bu ayrımların yanında sertlik gibi göreli ve muğlak bir kavramla da açıklanmaya çalışılıyor.
Size göre metal bağlamında sertlik ne demek? Sertlik algısı müziğin veya grupların hangi özellikleriyle şekillenir? Sertliğin dereceleri, alt eşiği, sınırları, kırmızı çizgileri var mıdır? Sizce sert müzik nedir ve “sert” neden çoğunlukla olumlu, vurgulu bir sıfat olarak kullanılır? Bir besteyi, rifi, güfteyi, nakaratı sert kılan hususlar nelerdir? Müziğin, tavrın, imajın sertliğini oluşturan ayrıntılar nelerdir?
Sofistike yorumlarınızı ilgiyle bekliyor, sertlikle ilgili herhangi bir sorun yaşamadığınız aydınlık yarınlar diliyorum.
Benim için sertlik genelde bir sound problemidir. Örneğin Cradle of Filth – Vempire’daki davullar, Dimmu Borgir – Puritanical Euphoric Misanthropia’daki davullar (İkisinde de Nicholas çalıyor, ve Death Cult Armageddon çıktıktan sonra, “elimde olsaydı Puritanical’da da bu doğrultuda bir davul soundu kullanırdım” demişti.) Tüm sound yırtıcıysa sorun olmayabiliyor, ama sadece bas gitar aşırı domine ediyorsa, gitarlar fazla bağırıyorsa, davullar kulak deliyorsa, klavyeler taarruza geçiyorsa kötü olabiliyor bu bağlamda.
Benim sevdiğim bir sürü grubun son dönemdeki sound mastering’i daha düşük ve iyi seviyede yapılmaya başlandı. Yalnız sadece enstümanın / bazı enstrümanların volümünün yüksek olması tek başına rahatsız edici bir unsur olmuyor. Sound karakteri belirliyor, fazla volümlü veya gürültülü bir enstrümanın kulağı rahatsız edip etmeyeceğini. (Gerçi şu ara paso geleneksel Çin müzikleri dinliyorum, ve çoğunda vurmalı çalgı bile yok, belki o yüzden geriden bakabildiğim bir dönemde olduğumdan rahatça detaylandırabildim heheh.)
Ha bir de, bana elektronik beat’ler çok daha rahatsız edici gelir genellikle, o müziklerde “altın oran” gibi bişey var galiba. Ya acayip beğeniyorum, ya da “evlerden uzak” muamelesi yapıyorum dinlediğimde öyle şeyleri.
Sert hissi 3 şeyden kaynaklanıyor. Bunlar insandaki 2 algı ile alakalı.
1 – Distortion yoğunluğu
2 – Davul
3 – İmaj
1 ve 2 duyu, 3 görsel algılara hitap ediyor.
Bu 3 maddeyi açıklamak için insanın özüne ve ruhuna inmek gerekiyor ama özetin özetinin özeti ile iş beyin ve kültür de bitiyor.
işi karıştıran durum entellektüel ve duygusal zekası yüksek insanların, sıradan insanlara göre çok daha “sert” müzik dinleyebiliyor olmasıyken yine başka bir entellektüel kişiye metal müzik fazla birşey ifadse etmiyor olabiliyor.
Sert müzikten anlamak bir üstünlük göstergesi olsa da fazla melankoli ve aşırı derecede sert müziklerin sürekli dinlenmesi duygusal açıdan bozukluklara da işarettir. Bu yüzden iişin bokunu çıkartıp salak saçma imajlara kapılmamak lazım
Pek teknik bilgim bulunmuyor bu konuda ama şu şekilde örnek vereyim
Celtic Frost – Monotheist’i örnek göstereyim. Albümün birçok yerinde tek gitar kullanılmasına ramen inanılmaz boyutta bir sertlik var. Burada (bildiğim kadarıyla, yanlış ise düzeltilmesini de rica ediyorum) kullanılan akord yapısı, distortion ve diğer efektler tek bir gitarla inanılmaz sert bir sound oluşturmaya yetiyor. Diğer yanda birçok deathcore grubu, mesela Whitechapel da 3 elektro gitarla ve inanılmaz hızlı davullarıyla sert olma yolunda bir çaba içerisinde belki biraz ekstrem olma çabasında aynı zamanda. Lakin sound olarak (evet biri elma diğeri armut) bir metal dinleyicisinin algısında Celtic Frost’u çok daha sert bulunacağını tahmin ediyorum. Sanıyorum buda biraz müzisyenin kafasında bitiyor. Monotheist albümü belki bu konu için çok bariz bir örnek olabilir. Neden? Çünkü Celtic Frost ekstrem metalin babaları. Daha yakından bir örnek verecek olursam Katatonia – The Great Cold Distance. faslasıyla sert bir albüm. Jonas gibi bi adamın böylesine sert bi olaya nasıl imza attığı hakkında hala bi fikrim yok.
Burada şunları fark ettim ki enstürmanların birbirleriyle ciddi matematik ilişkisi var. Yani parçaların enstürmanları arasında ki boşluklar çok düzenli. Bir enstürman arkada kalınca diğer enstürmanı daha ön planı çıkartmak için daha agresif bir rif öne çıkartmak parçayı sanırım sertleştirmeye yetiyor.
Benim görüşüm bir parçanın “sert” olması için “sert olcak pata küte!” diye kasılmaması gerekiyor. Aksi taktirde kafa kaldırmıyor. Ama “Gitara biraz daha distort basıp daha katmanlı bir yapıda olsun” şeklinde bir düşünce müziği sert yapabiliyor.
Benim için sertliği tanımlayan şarkının bütününde değil de, bir kısmında bile oluşan o ekstrem öğelerdir. Mesela yoğun distortion, aşırı twin kullanımı, vokalin şiddeti ve şarkının bu gidişata göre şekillenen temposu
Biraz da fiziksel güç ve o gücün müziğe aktarılışı,buna belki hissiyat da diyebiliriz.Mesela Behemoth-Slaying The Prohpets of Isa adlı parça 1.25′ten 1.29′a kadar olan blast beat şarkıda ki diğer blast beatlerle aynı hızda ama çok farklı bir etkiye sahip.
Kısaca birkaç şarkı ile kategorize edip örneklemek isterim.
Ultra Sert : CLİTEATER
https://www.youtube.com/watch?v=HCNHZ-PJJpI
Çok Sert : SİLENCER
https://www.youtube.com/watch?v=EcofqjYPW4c
Tatlı Sert : PUNGENT STENCH
https://www.youtube.com/watch?v=LJLvOwUESkU
Sert : RAMMSTEİN
https://www.youtube.com/watch?v=Y1st6O1tqII
1)Distortion tonu
2)Double bass pedal
3)Vocal (Brutal)
Bu arada sert müzik ile gürültülü müziği ayırmak lazım.
Hani liste yazarsak çok üstünde durmadan
Cannibal Corpse
Deicide
Nile ama siz Meshuggah dinleyin.
Son zamanlarda dikkatimi ceken sey su oldu; yillar icinde dinledigim muzigin his yogunlugu yavastan hizliya ve hafiften sertlige dogru kademeli olarak artiyor. Son 2 yildir slamming brutal death gruplari disinda dinledigim pek birsey yok desem yeridir. Insan zamanla dinledigi seyin en hizlisini, en agir ve en kompleks halini arama basliyor. Tabi bu extreme metal sevenler icin gecerli.
Bence genç dinleyicilerin (benim yaş grubumun da dahil olmak üzere) karıştırdığı iki kavram var: biri sertlik, diğeri ise ağırlık. Örnek vermeden açıklayalım: İnsanlar yıllar geçtikçe heavy metal müziği dallandırdılar ve sonuç olarak başındaki “heavy” sıfatı düştü. Metali dallandırıp budaklandıran, ancak kimi çevrelerce yeterince metalden sayılmayan birçok grup da türedi. Bu grupların bazıları dayanamayıp metalin sert sularına daldılar. Ama eksik olan bir şey vardı, o da ağırlık…
Müziğinizin sert olması sizin (genelde olumsuz olan) duygularınızı şiddetle harmanlayıp ortaya koymanızla ilgilidir. Birtakım yaşanmaması gereken talihsiz olaylar ya da başka türlü bastırmakta zorlandığınız güdüleriniz sizi bu müziğe itmiş olabilir.
Bu müziği “ağır” çalmak ise daha çok birikim ve oturaklı müzik anlayışı ister. Ağır olan yoğundur, sabır ve azimle bu yoğunluğu yakalanır. Sadece sert müziğe nispeten uygulaması daha çetin ve kıvamını tutturmak çok daha zordur, diye düşünüyorum.
Daha yeni tarzların gruplarının sert ama hafif parçalarından ve ağırbaşlı anlayışla kulaklarımıza tonlarca ağırlık bindiren gruplardan bir türlü haz almıyorum. Kişisel zevkim sertlik ve ağırlığı kefelere adil dağıtan gruplara yatkın.
sertlik rifflere gitaristin sounduna ve bass partisyonuyla çok alakalı mesela dimebag in arkasındaki rex brown abi im broken ı basssız düşünemiyorum ve alex webster da bunun bi örneği distortionla alakası yok bence distortion olayı ekstremlik katar daha çok burzum mu daha serttir thou shalt suffer mı? distortion la alakası yok teşekkürler
Gitar tellerine sertçe vurmak, aynı şeyleri tekrar etmek değil bence sertlik.. Olması gereken her ne olursa olsun önce notaların ahengini sağlayıp; iyi, özgün, kulağa hoş gelen tınıları yazmaktır asıl olan yoksa ne kadar sert ve agresif olursa olsun bu saydıklarım olmazsa ne müzik olabilir nede saygı kazanabilir.
Sertlik algısı kişiden kişiye değişse de aşşağı yukarı herkeste belirli bir sertlik algısı var. Bu algının eşiği kişiye göre değişiyor. Ama belirli şeyleri herkese göre aynı. Şimdi bir pop şarkısıyla, Painkiller’ı dünyadaki tüm insanlara peş peşe dinlet. Cevap belli. İşin detayına inince bu algı değişiyor. Yoksa temelde müzikten anlasın veya anlamasın herkesin sertlikten kastı aynı aslında. Bana göre sertliği belirleyen şu etkenler vardır:
1- Hız. Şarkının temposu. Davulun Blast Beatleri vs… Hızlı olan serttir. Dark Psychedelic Trance’de çok hızlı bir müzik o da mı sert diyeceksiniz. İşte burada diğer kıstaslar devreye girebilir.
2-Gitarın tonu. Distorion’ı. Gain/volume ayarı. Öyle albümler varki gitarın gaininden melodinin kendisini ayırt edemiyorsunuz. İşte bu müzik serttir.
3-Anti-Melodi. Şimdi her ne kadar aynı tarz diye gözükse de bir Marduk ile Enslaved’ın sertliği bir değil. Müzik ne kadar bodos ise sertlik tanımına o kadar yaklaşır.
4-Vokal. Vokalde sertliği etkileyen en önemli şeylerden biridir. Zaten vokalin ”tonu” enstrümana paralel gider. Scream/Brutal vokal gitarın bozulmasına ayak uydurur zaten.
Prodüksüyon, imaj, şarkı sözleri vs… diye de gidebilir tabiki.
Sanırım bu sitede bir kez daha demiştim. ”Müzik kafa şişiriyorsa o serttir.” gibisinden bir şeyler deiğimi hatırlıyorum bir kaç sene önce. Bazılarımız demiş sertlik ile kafa şişirme farklı şeyler diye. Bence tıpatıp aynı şey. Müzik kafa şişirmişse o serttir. Çok da derin bi felsefesi falan yok aslında bu işin.
04.10.2014
@Nightwing, Müzik ne kadar sert olursa olsun benim kafamı şişirmez çünkü müziği dinlemek değil asıl mesele hissetmektir ve ben en iyi hissedenlerden bir tanesiyim. Kafa şişirme kişiden kişiye değişen bir algıdır çünkü ben başım ağrıdığı zamanlarda bile Black, Death, Thrash Metal rahatlıkla dinleye biliyorum ama burada şu ayrım önemli müzik olmalı, müzik yapmalılar, bir şarkısı diğer şarkısından farklı olmalı yani diğer türlü kuru gürültü olmaktan ileri gitmez ve baş ağrısı yapar! Eğer bir insan Death dinlerken müziği tekrar tekrar dinlemek istiyorsa demek ki Death müzik yapmıştır kuru gürültü değil!