dust (Emir G.)

Drone ve ambient gerçekten ilginç türler. Bu yazıyı yazmaya uğraşırken fark ettiğim üzere incelemesi de pek kolay değil, özellikle benim gibi deneyimsiz birisi için hiç değil. Böylesine soyut bir müziği incelemeye çalışmak, alt başlıkta da ipucunu verdiğim gibi, mürekkep lekesinden anlam çıkartmaya benziyor. Zaten bu yüzden de elle tutulur bir kritikten çok kişisel bir yazı okuyacaksınız. Bu uyarıyla başlayayım.

Harmony in Ultraviolet, distortiona boğulmuş katmanlarla dolu, yer yer şiddetli ama gerekli gördüğünde de bir köşeye çekilip huzurlu anlarında sessizce mırıldanan; tüm bunları yaparken de her saniyesini dayanılmaz bir hüzünle boyayan, aslında cenaze evi gibi bir albüm. Yine de tüm olumsuzluğuna rağmen bende tam tersi yönde uyandırdığı duygular, müziğin yıkıcılığını gölgede bıraktı.

Saatlerce gerekli kelimeleri seçip bir albümü tarif etmeye çalışmak ama asla tam olarak başaramayacağını fark etmek, bir şeylerin sürekli eksik kalması; özünde o kadar da optimist bir insan olmasam da bana bu yetiyi sağlayan yüz binlerce yıllık evrime, ilk kez mağarasının duvarına avının resmini çizen adama teşekkür etme isteği uyandırıyor. Böyle deneyimler sayesinde tüm boktanlığına ve korkunçluğuna rağmen insan türünün bir üyesi, ondan da öte bir birey olmayı kucaklamak istiyorum.

Bu adamın müziğine dair yaygın benzetmelerden birisi adeta “gürültüyle resim çiziyor” olduğu. Dinleyiciyi böyle düşünmeye itebilecek iki sebep var. İlki gerçekten de zaman zaman noise türünü alıp alakasız amaçlar için bir araç olarak kullanıyor olması. Diğer sebep de genel ses manzarasına büyük katkı sağlayan sürüyle ufak detayın olması. Küçük parçaları tam olarak kendi vizyonuna uygun bir şekilde yerine yerleştiren ince bir zekanın varlığı hissediliyor.

Bu spesifik vizyona rağmen eldeki iş böylesine bulanık olunca buradaki amacın bir hikaye anlatmaktan daha çok belirli bir ruh halini yansıtmak olduğunu söylemek yanlış olmaz. Öznel bir yorum olacak tabii ki ama söz konusu sıkıntılı hali de Harmony in Ultraviolet kadar iyi müziğe döken fazla albüm dinlemedim.

Tim Hecker, kendisinin röportajlarına göre Aphex Twin ve Autechre gibi sanatçıların yanı sıra çeşitli rock gruplarından etkilenmiş. Yaptığı müziğin özgünlüğü ve çeşitli türlerden besleniyor olması nedeniyle çok net referans noktaları vermek mümkün değil gibi geliyor bana ama yine de Ben Frost ve Fennesz gibi isimlerle benzerlik kurulabilir. Ayrıca Henri Matisse’in “La Desserte, Harmonie en rouge” ya da İngilizce adıyla “The Dessert, Harmony in Red” tablosunun da muhtemelen albüme ilham olduğunu belirtmeden geçmemek gerek. Buna dair net bir bilgi yok ama öyle olduğunu düşünmek için yeterince neden var bence. Matisse’in renklerle yaptığını Hecker seslerle yapıyor. İlk bakışta adları dışında çok da alakalı durmayan bu iki eserin arasında aslında bir sürü benzerlik var.

Tim Hecker’ın müziği en çok ambient türüyle ilişkilendirilse de bu -doğru olmakla birlikte- yanıltıcı bir yaklaşım olur çünkü burada Brian Eno’nun tanımıyla “arka plan sesi olarak dinlenebilecek ama dikkatli dinlemeyi de ödüllendiren” bir müzik yok. Dinleyicinin dikkati için yalvaran, kendini oradan oraya savuran bir müzik var. Parçaların tamamı, hatta duyulan her bir ses albüm bağlamında kendine ait bir yere sahip ve Harmony in Ultraviolet’in büyük amacına hizmet ediyor. Bundan hareketle normalde ambient gibi “olaysız” türlerle arası iyi olmayan insanların da bu albümde bir şeyler bulabileceğine inanıyorum. Şans verin derim.