Progresif metalde “DREAM THEATER’dan ilham almak zorunda olma boyunduruğu” diye bir şey var. Türlerin giderek modernize olduğu bir ortamda, DREM THEATER’ın müziği çoğu dönemdaşına göre daha zamansız ve yeniliğe açık bir karaktere sahipti. FATES WARNING türevi daha kapalı yapıda gruplar düşünüldüğünde, DREAM THEATER’ın daha oyunlu, gösterişli ve albenili müziği, doğal olarak progresif müzik yapmak isteyen daha geniş bir kitle tarafından benimsendi.

Bunu kıran gruplar genellikle hep çok daha sıra dışı bir bakış açısıyla işe koyuldular. PAIN OF SALVATION bunlardan biriydi. Daha ilk albümlerinin ilk şarkısıyla “Nasıl yani?” dedirtecek kadar güçlü bir özgüven ve karakter aşılıyorlardı dinleyiciye.

MESHUGGAH’nın “anlaşılmaya” başlanması ve “evriltilebilir” hâle gelmesiyle ortaya çıkan djent, yanına garnitür olarak da TOOL etkilerini alarak çok daha eklektik, hem kolay alışılan hem de şaşırtıcı müzikal kimlikler barındırabilen bir progresif anlayışına dönüştü. Bu çerçevede olayı tamamıyla kendi penceresinden görerek belli ölçüde lineer ama son derece özgün ve orijinal işler yapan LEPROUS gibi gruplar adlarını duyururken, tam anlamıyla progresif olmasa da ilhamlarının derinliğinen dolayı bu minvalde görülen SOEN gibi isimler de metal sahnesinde kendilerine yer etmeye başladılar.

Metalin oluşumuna yaptığı katkı düşünüldüğünde belli bir noktadan sonra beklentilerin altında kalan İngiltere ise bu çerçevedeki en çok ses getiren grubunu, HAKEN olarak bizlere sundu.

HAKEN Almancada “hook”, yani “kanca” anlamına geliyor. “Hook” aynı zamanda şarkılardaki akılda kalıcı yerler için kullanılan bir tabir. “Şu şarkının şurasına çok takıldım” dediğimizde, aslında o şarkıdaki o kancaya takılmış oluyoruz. Hemen bağlıyorum; işte HAKEN da progresif metalin son dönemdeki en çok “hook”la dolu, şarkılarına en çok yaratıcı ve akılda kalıcı fikri sokabilen oluşumlarından biri diyerek incelememize başlıyoruz.

“Aquarius” ile adını daha ilk andan duyuran ve türün yakın takipçilerinin merakını bir çırpıda cezbeden bu Londralı altılı, “Visions” ile bunun da üstüne koymuş ve progresif metal dinleyicileri açısından “Noooluyooooooğluuuum” türü bir şaşkınlığa yol açmıştı. Grup DREAM THEATER’dan da, TOOL’dan da ilham alıyor, ancak bunu nasıl oluyorsa taze bir şekilde ve djent’in kolaya kaçan ilgi çekme taktiklerine gözümüze gözümüze sokarcasına başvurmadan sunmayı becerebiliyordu. Grupta adı tam konamayan tuhaf bir kimya vardı; bunun sebebi belki gitarist Richard ile vokalist Ross Jennings’in çocukluktan beri okul arkadaşı olmaları, belki de sadece ilham kaynaklarını özümseme ve yaratımlarında kullanma adına son derece organik bir yöntem bulmalarıydı. Kesin olan, HAKEN’ın (“heykın” okunuyor) 2010 sonrası progresif metale damga vurmak istediği ve bu konuda gerekli teçhizata sahip olduğuydu.

“The Mountain”da daha 70’ler bir anlayışla o zamana kadarki en ılıman, progresif rock etkili ve sağlam besteli albümünü yaratan HAKEN, seksenlerden kök alıp günümüze gelen konseptiyle öne çıkan “Affinity” ile adını duyurma mücadelesine devam etti. Grubun progresif metal anlayışının genişliği sayesinde HAKEN hem sağdan soldan besleniyor hem de karakterini korumasını biliyordu. HAKEN’ı dinlerken DREAM THEATER’ın hiperaktifliklerini de duyuyordunuz, hemşerileri THRESHOLD’un ağır başlılığını da; 40 yıl öncesinin kadifemsi pastelliğini de, günümüzün yırtıcı parlaklığını da.

Psikopat bir doktorun katatonik hastasının zihniyle oynayarak onu manipüle ettiği bir konsept barındıran “Vector”, bir progresif metal albümünün içerebileceği en iyi kavramlardan biri olan “sağlıksız insan psikolojisi”ni kullanarak müziğin oradan oraya gitmesini sağlıyor. Hasta zihninde debelendikçe müzik de ona göre şekil değiştiriyor, eğilip bükülüyor. Berrak bir zihinle açılan “Clear”la ilk nefesimizi aldıktan sonra, “The Good Doctor”da doktor arkadaşımızla tanışıyor; “Puzzle Box”ta hastanın zihnindeki dehlizlerde kayboluyor; “Veil”in karanlık yaylılarıyla hastanın yaşadığı travmanın içinde kayboluyoruz. Doktor beyin kıvrımlarımızla oynarken “Nil by Mouth”ta agresifleşiyor, “Host”ta kabuğumuza çekiliyoruz. Çok bariz LEPROUS etkisi gözüken son şarkı “The Cell Divides”da ise Einar Solberg’vari vokal melodileriyle son bir kez savruluyor ve albümü kapatıyoruz.

HAKEN’ın tüm bu şarkılarla müziğin tansiyonunu ve dinamizmini istediği gibi yönlendirmesi, oyun hamuru gibi oynaması ve kusursuz müzisyenlikle birleştirdiği akılda kalıcı şarkı yapılarıyla harika bir 44 dakika yaşatması ciddi anlamda takdire şayan. Bir progresif metal albümü olduğu düşünüldüğünde, “sadece” 44 dakika sürüyor olması da “Vector”ün en büyük artılarından biri. Grubun çok süper konsept bulduk, 2 saatlik albümü basalım dememesi, “Vector”ın bu denli etkileyici olmasını sağlayan en önemli unsurlardan.

Ana fikre geldiğimizde, HAKEN’ın bir kez daha harika bir albüm sunduğunu görüyoruz. Tıpkı kapaktaki Rorschach mürekkep testinde olduğu gibi, albüme nereden ve nasıl bakmak isterseniz ona göre değişiklik gösteren ve herkese göre farklı olabilecek güzellikler, tatlar, zevkler sunan bir albüm “Vector”. Bir başlattınız mı durdurmak istemediğiniz prodüksiyonu, canlılığı, psikolojik altyapılı konsepti ve üstün müzisyenlik içeriğiyle uzun yıllar dinlenebilecek ve belki de hiç eskimeyecek bir çalışma. Tıpkı önceki ve muhtemelen bundan sonraki HAKEN albümleri gibi.