Oğuz Sel

Şu an, bir türlü denk gelmediği için hevesle edindiğiniz kitabı okuyamıyor olabilirsiniz. Arkadaşlarınızın tavsiye ettikleri filmleri izleyememiş, PA’da çıkan birçok kritikte övülen ya da arşivinizde bilmem kaç zamandır yatan albümleri dinlememiş/dinleyememişde olabilirsiniz.Bunların bazıları yaşadığınız vakit darlığından, bazıları ise doğru zamanın henüz gelmemiş olmasından kaynaklanan olumsuzluk görünümlü durumlar aslında. Deneyimlerim üzerinden tespit yapıyorum; tespitimi merak edenler alttaki paragrafı, merak etmeyenler bir sonraki paragrafı okumaya başlayabilirler.

İnternet ADSL formunda evlere uğramamış, “arşiv takası” adı verilen o kutlu, o müthiş olayın gırla gittiği zamanlarda dinlediğim-dinlemediğim yığınla mp3’e ulaştım ve yaşım on dokuzdu. O yaşın getirdiği gazla hep ekstrem bir şeyler arayıp clean vokalli ve nispeten efendi, uslu müzik yapan grupları elimin tersiyle ittim. Bunların arasında Fates Warning de vardı. Yaşadım, okudum, dinledim, yazdım, izledim, deneyimledim ve hayat on sene sonra Fates Warning’i sil baştan keşfetmemi sağladı. Ve anladım ki, ben zaten Fates Warning albümlerini 10 sene önce dinlemiş olsaydım, bu albümleri hakkıyla takdir edemez, onlara sıradan birer müzik eseri gibi yaklaşırdım, kendimi biliyorum, evet.

Fates Warning, John Arch ve Ray Alder dönemi şeklinde iki ayrı bölümde incelenebilecek ve dâhi, her iki vokalin kendi dönemlerinin bile albümden albüme farklılaşan çizgisinin enikonu anlatılabileceği kadar farklı işlere imza atan bir grup. John Arch’ın gerçek anlamda benzersiz sesi ve şarkılara kattığı büyük zenginlik sonrasında, rotasını farklı yönlere doğru kıran ve müzikal bağlamda,“No Exit” ile hırçın çocuk rolüne bürünen, “Perfect Symmetry” ile Mark Zonder’ın dakadroya dâhil oluşunu iyi değerlendirerek teknik açıdan ilginç kompozisyonlara hayat veren Fates Warning, kariyerindeki en önemli eser olarak kabul edilen “Parallels” ile progresif metal tarihine geçen bir eser daha ortaya koymuş oldu. Peki, neydi “Parallels”i değerli kılan, neydi bu albümü bir bakıma aşılamaz yapan? Jim Matheos kişisinin keskin zekâsı ve akıl almaz müzik birikimi mi, Ray Alder’ın inanılmaz vokalleri mi, Mark Zonder’ın eşine az rastlanır zil oyunları ve aksak ritmleri mi yoksa, muhteşem prodüksiyon mu?

Yıl 1991. Queensrÿche’ın “Empire”ı çıkalı bir sene olmuş, Dream Theater’ın “Images and Words”üne ise kabaca bir sene var. Ortada progresif metal ögelerinin esnetilip kendine göre yontulabileceği hiçbir şey yokken, altı koca albümlük birikimi arkasına alan ve edindiği deneyimleri “Mükemmel şarkı nasıl yapılır?” çerçevesine yerleştirerek şarkı yazmaya başlayan Jim Matheos, “Parallels”in en önemli aktörü. Sıradan gibi girip daha nakarat kısmı başlamadan dinleyeni şaşkınlığa uğratan pasajları oluşturan, kimi zamansa şarkıları yükseltip yükseltip “Nakarat var mı acaba?” dedirten Matheos, gizemli sayılabilecek nota aralıklarından ürettiği melodiler ve riflerin yanı sıra, hayranlık uyandıracak yaratıcılıkta sololarıyla, bu konudaki yeteneğini gösteriyor albüm boyunca. Zehir gibi bir çocuğun önüne konan LEGO’ları toparlayıp enteresan figürler oluşturması gibi zihnindeki ilginç fikirleri, müzikal zemine başarıyla oturtan Jim Matheos evet, “Parallels”in en önemli aktörü.John Arch dönemini kapatan ve yoluna Ray Alder’la devam eden grup, albümün açılış parçasında denildiği gibi geçmişi arkasında bırakıp Alder’ın yeteneği üzerinde yoğunlaşıyor bu albümde de. Önceki iki yapımda üst notalara çıkabildiğini defaatle kanıtlayan ve neredeyse falsetto çizgisinde vokal yapan Alder; Arch’ın dinamik, melodik ve kimi zaman hüzünlü sesinden hayli farklı bir noktada. Elbette farklı bir noktada olması, onun başarısız/yetersiz bir vokal olduğu anlamına gelmiyor, zira “Parallels” Ray Alder’ın sesiyle değer kazanan, keyifle dinlenen bir yapım. Unutmadan, o dönem Dream Theater kadrosunda olmayan James LaBrie, “Life in Still Water” parçasında geri vokalde.

Gelelim, yoğun hesap kitap meselelerine. “Perfect Symmetry” albümünün açılışından kapanışına kadar davul şovu yapan Mark Zonder, çıtayı “Parallels” ile kolay kolay erişilemeyecek bir noktaya taşıyor. Çok güçlü bir davul çalma tekniğine sahip olan Zonder, izlediğim videolarda canlı çalışını görene dek üst üste kayıt sandığım zil ve tom oyunlarıyla albüm boyunca dinleyicileri mest ediyor. Kimi zaman, türde pek de rastlanmayan eşlikleri de çekinmeden uygulayan Zonder, tempo yazımındaki ustalığını sonuna kadar kullanıyor yapımda.“Parallels”in tesadüfî olmayan başarısında, kendi alanlarında deneyim sahibi prodüktörlerle çalışılmasının da çok ama çok büyük bir katkısı var. Bas tonlarından zil oyunlarına, atmosferden albüme değer katan diğer tüm noktalara kadar prodüktörlerin başarısı yadsınamaz. Hem de, teknolojinin öyle ahım şahım olmadığı 1990’lar başı düşünüldüğünde.

45 dakikalık devasa bir anıt “Parallels”, lirikleriyle, melodileriyle, tempolarıyla benzerine az rastlanır bir yapım. Zamanı gelmeden dinlenilmemesi gereken, kadri kıymeti bilinmesi lazım olan, zamanının ötesinde bir albüm. Şarkı şarkı incelemeye kalksam her şarkıya sayfalarca analiz, analizlerin yanına sayfalarca anı eklemem gereken, hayatımı ciddi ciddi değiştiren ender sanat eserlerinden biri.