Ertuğrul Bircan Çopur

LANA DEL REY’in bir önceki albümü “Born to Die”ı incelerken, albümde hem hanım kızımızın etrafına çizilmiş post-apokaliptik temayı ön plana çıkartan, hem de adeta şımarık bir kız çocuğunun ağzından dökülen şarkıların varlığından söz etmiştim. Hatta birbirinden çok farklı gibi gözüken bu iki konsepti de geniş vokal repertuarıyla muazzam bir başarıyla götürebilen LANA DEL REY’in başarısından bahsetmiştim. Aradan geçen iki yıldan sonra karşımızda duran “Ultraviolence”ı ilk dinleyişte, işlerin epeyce değiştiğini düşündüm. Çok nadir istisnalar dışında albüm oldukça üzgün gözüküyor, özellikle ilk şarkı Cruel World’ün iyice ağırdan alan temposuyla albüm kendisini dışarıya çok hüzünlü olarak sunuyor. Dinlemeye devam ettikçe bu sunum bu şekilde devam ediyor mu diyecek olursak, biraz daha derinlere inmek gerekiyor.

“Ultraviolence”tan bahsederken şunu söylemek şart gibi duruyor; albüm kesinlikle “Born to Die” gibi patlayıcı şarkılardan oluşmuyor. Bir önceki albümden Born to Die, Video Games, Dark Paradise, Summertime Sadness gibi şarkılar bu tarz müziğe önyargılı yaklaşacak dinleyicileri bile etkileyecek kadar kuvvetli ve daha fazla dinleme isteği yaratacak eserlerdi, ve LANA DEL REY’in bir anda uluslararası devasa bir üne sahip olmasını sağlamaları gerçekten hiç zor olmadı. Albümün sonradan yayınlanan Paradise Edition’ındaki şarkılar ise bu şekilde öne çıkmıyordu. O zamanlar bu öne çıkmamanın şarkıların kalitesinden kaynaklandığını, hatta ilk planda albümün dışında kalmış olmalarının da buna bağlı olduğunu düşünüyordum; fakat “Ultraviolence”tan sonra bu fikrim değişir durumda.

“Ultraviolence”taki şarkılar, ve belki de Paradise Edition’daki ekstralar LANA DEL REY’in ilgiyi üzerine çektikten sonra gitmek istediği yolu gösteriyor gibi gözüküyor artık. Şarkılar ilk dinleyişte öncekiler kadar etkilemiyor belki dinleyiciyi; ama aslında neredeyse hepsi eskiye nazaran daha da derin bestelere sahip. Daha önceki övgülerimin temel dayanaklarından bir tanesi olan ve bilgisayarda yaratılmış bir efekt silsilesinden ziyade gerçekten müzik dinliyormuş havası veren gerçek enstrümanların ciddi anlamda kullanılmış olması bu albümde iyiden iyiye kendini göstermiş. Shades of Cool gibi şarkıları dinlerken pop değil de bir soul albümü dinliyor hissi yakalanmasının en büyük sebebi bu. Bu, ve tabii ki LANA DEL REY’in gerçekten eşine zor rastlanır sesi.

Albümü dinledikçe ilk anda hiç ilgimi çekmemiş Sad Girl, Pretty When You Cry gibi şarkıların aslında ne kadar güzel olduğunu fark etmek oldukça değişikti. Neredeyse her dinleyişimde, kafamda albümdeki ‘filler’ şarkı sayısının azaldığını gördüm. Pop olsun diye yapılmış bir albümün dinleyiciden kendisini keşfetmesini beklemesi alışılageldik bir durum değil elbette ki. Dolayısıyla artık LANA DEL REY’in amacının daha farklı olduğu gözlerimin önünde gitikçe netleşmeye başladı.

Bu gelişim ve değişimlere rağmen “Ultraviolence”ın ‘farklı gibi ama değil gibi’ olmasının en büyük sebebi ise şarkı sözleri ve yapıları. Örneğin “Born to Die”da olsa albümün yavaş parçalarından biri olacak Brooklyn Baby, sözleriyle beraber birkaç dinleyişten sonra o albümdeki canlı şarkılardan birinin biraz tempodan kısılmış hali olarak öne çıkıyor. Tempodaki bu düşüklük bestelerin kanımca eskiye nazaran daha oturaklı olmasıyla birleşince bahsettiğim gibi ilk andaki vuruculuğu aşağı çekiyor; ama aslında çok benzer bir yapıyı dinleyiciye sunmaya devam ediyor.

Sonuç olarak yavaş yavaş hitap ettiği dinleyici kitlesi kayacak bir şarkıcı bence LANA DEL REY. “Ultraviolence”ın dünya genelinde ‘hype’ olmuş “Born to Die”ı çok beğenen çoğu dinleyici için aynı derecede uzun soluklu olacağını sanmıyorum. Popülerliği eskisi kadar çok olmayacak belki ama, Elizabeth kızımız daha derin bir müzik yapmak istediğini gösteriyor bence bu albümle (aradan Fucked My Way Up to the Top’ı ve Money Power Glory’nin korkunç nakaratını atabiliriz bu derinliği daha iyi yaşamak için, o ayrı). Bir-iki defa dinleyip “önceki albüm kadar iyi olmamış” diye bir kenara attıysanız bir şans daha vermenizi tavsiye ederek, zincirli kurukafalı metalli bir kritikte görüşmek üzere diyorum.