Levent MUKAN

Sene 1999. Jørgen Munkeby diye bir adam Norveç Müzik Akademisi’nde musiki öğrenmek amacıyla Oslo’ya yerleşiyor. Paşam görüldüğü kadarıyla caza meraklı. Mutlu mutlu okurken bir konser ayarlıyor (nasıl oluyorsa artık tek başına), adam tanımadığından da okuldan hemen bir basçı, bir piyanist ve bir davulcuyu bağlayıp hoppadanak konsere çıkıyorlar. Sonra bu adamlar Shining oluyor. Ha, Jørgen arkadaşımız saksafon ve gitar çalıyor, vokal yapıyor, yakışıklı da çocuk şimdi hakkını yemeyelim.

Norveç diyince çoğumuzun aklına yanan kiliseler, bu konudan şikayetçi papazlar, biraz ters haç ve black metal gelecektir muhtemelen. Belki bir kısmımızın aklına caz da gelebilir, zira Norveç’in caz camiası da aynı ölçüde popüler. Ama cazcılar bildiğim kadarıyla semavi dinlerin ibadethanelerine bulaşmıyorlar, efendi adamlar hep. Jørgen ve arkadaşları da hep efendi çocuklar. Ta ki 2007 Ekim’ine kadar.

2007 Ekim’inde Enslaved’le birlikte turluyorlar. Bu tur içindeki konserlerde ise finalde Enslaved ile sahneye geri çıkıp King Crimson’ın 21st Century Schizoid Man’ini coverlıyorlar. Ortaya çıkan harmanın kalitesini fark eden Moldejazz adlı, ta 60’lardan beri yapılan ve toşşanklı kabul edilen bir caz festivali diyor ki “siz beraber 90 dakikalık bir şeyler yazın, bakalım ne çıkacak.

Moldejazz dediğim üzere toşşanklı bir festival olarak kabul edildiğinden Shining ile Enslaved oturuyor ve “Nine Nights in Nothingness – Glimpses of Downfall”, nam-ı diğer “The Armageddon Concerto”yu çıkarıyor. 2008’de de Moldejazz’e birlikte headliner oluyorlar. Böylece Enslaved Avrupa’daki en köklü caz festivallerinden birinde headliner çıkmış oluyor aynı zamanda. İşte tam bu aralarda, Shining “bozuyor”. “Blackjazz” öncesi iki albümlerinin de Alarm aldığını (Norveç’in Grammy muadili ödülü kendisi) belirtmekte yarar var ayrıca.

Sizi bilemem, “Blackjazz” öncesinde benim bildiğim Shining, “ha şu vokalisti façacı ve arıza olan” gruptan ibaretti. “Blackjazz” çıktığında ise önce isim, sonra kapak, logo vesaire ve sonuç olarak bütün internetin çalkalanması devreye girdi ve YouTube’dan bir bakayım dedim. Sonradan İsveçli Shining’i de dinledim ve beğenmedim diyemem, ama oralar Güzide’nin suları olduğundan çok bir şey demiyorum.

Albüme “Blackjazz” adının verilme sebebi tamamen ilk aklınıza gelen sebep. Black metal ile cazı harmanladık, o zaman “blackjazz” diye bir tür olsun bu demişler ve baya da iyi bir harman yaratmışlar. Tabii bu kadar çok yönlü bir grubun sadece avangard caza blast beat’i, efektli vokali yaslayıp “aha yaptık” demeleri söz konusu değil; başka türlerden, gruplardan etkilenimler de var ve bu gruplar pek bu konuyla alâkalı da değil.

Gayet bariz olan bir gerçeğin altını çizme ihtiyacı hissediyorum, bu adamlar cazcı. “Blackjazz” konserlerde nispeten rahat çalım için önceki albümlere göre (ki konserlerde sadeleştirilerek çalınıyorlar; gerçi sadeleştirmeyle ne anlaşıldığı da değişebilir zira ben pek sadeleştirme göremiyorum YouTube’dan baktığımda) çok daha hafif bir icra içeriyor. Hafif icra ile de ne anladığımız önemli tabii. Sonuç itibariyle adamlar bir insan evladının çaldığı enstrümanda sahip olabilecekleri maksimuma yakın hakimiyette çalmaktalar. Bunu “Live Blackjazz“de de tecrübe edebilirsiniz. “Live Blackjazz” çıkmadan önce bulduğum videolarda playback yaptıklarını zannetmiştim, öyle bir hakimiyet söz konusu yani.

Albümde Muse kokan, oldukça “fuzzy” diyebileceğim bir gitar tonu kullanılmış. Hardcore bir caz gitarı söz konusu değil, hatta doğru dürüst black metal rifleri diyebileceğim tipte rifler de namevcut diyebilirim, dediğim gibi sade bir tarz var. Ziyadesiyle öküz klavyeler eşliğinde yuvarlanıp gidiyorlar. Vokalist Jørgen dediğim üzere aynı zamanda saksafon ve gitar da çalıyor, saksafonun metalde ne kadar iyi bir fikir olduğunu çeşitli müzisyen abiler aracılığıyla (Estradasphere, İhsan abi, vb. ) tecrübe etmiştik zaten, saçmalansa dahi ekmek çıkarıyor olduğu bir gerçek. Aynı zamanda Jørgen EWI tabir edilen, açılımı “electronic wind instrument” olan bir alet de kullanmakta. Bu alet üflemeliler için yaratılmış, yarı elektronik bir üflemeli çalgı & synth. MIDI çıkışı ile birlikte oldukça garip sesler verebilen bu aletten de bolca yararlanılmış, zaten Jørgen’in işin okulunda okuduğundan saksofonla neler yaptığını söylemek gereksiz, öttürüyor herif vallahi.

Davullara gelmek gerekirse, şova dökmediklerini, ancak yerinde ve kararında olduklarını görüyoruz. Cazcı olmasının yanında pek çok pop projesinde de davul çalan Torstein Lofthus ekstreme metalde pek zorlanmamış. Bas da benzer şekilde sırıtmadan, çalacağını çalıp arkaplanda kalmayı tercih ediyor. Duyuluyor duyulmasına da, bir atraksiyonu yok. Zaten albümün prodüksiyon kalitesi bir metal albümü için olabilecek en üst seviyede diyebilirim. Kaliteli bir ses sistemiyle oldukça orgazmik olabilir “Blackjazz”.

Çok uzattığımı düşünerek kısa kesiyorum. Gerçekten yeni bir şeyler dinlemek isteyen herkese, ekstrem metalle yahut black metalle alakası olsun olmasın tavsiye etmek istediğim bir albüm “Blackjazz”. “Live Blackjazz” DVD’si ile birlikte tabii.