Özgür DURAKOĞULLARI

Bazı albümler vardır, dinlediğiniz anda vurulursunuz. Analitik zekanız sizi ne kadar taciz de etse, “ama bak pop etkileri var müzikte”, “alternatif rock stili vokal partisyonları var” gibi haklı çıkarımlarla “sen bu albümü sevmemelisin, yoksa kendinle, çeşitli platformlarda sergilediğin tavizsiz metalci tavrınla çelişirsin” yoluna itmeye de çalışsa direnirsiniz. Aslında buna direnme de denmez. Teslim olursunuz o albüme, çünkü seviyorsunuzdur. Kanınız ısınmıştır, ruhunuz göklere çıkmıştır ya da diplere vurmuştur. Bırakın size normalde ters gelen müzikal elementler barınsındır, olsundur. O albüm candır, can.

İşte tanıttığım “Tuonela” albümü de benim için böyle bir anlam taşıyan bir eser. Öncelikle şunu belirtmeliyim, bu günkü kadar geniş bakabildiğim bir dönemde tanışsaydım albümle, zaten böyle “direnme”, “teslim olma” gibi kuvvetli karşı koymalar, pes etmeler yaşamayacağım için sorun olmazdı muhtemelen. Ama iş 20’li yaşların başı olunca, o dönemdeki asilik, “tr00”luk belli konularda kimi zaman at gözlüğü diye tabir ettiğimiz durumla, kimi zaman ise inatçılığa varan kesin, şaşmaz, esnekliğin zerresini barındırmayan tavırlarla birlikte, böyle ikilemlere düşmeniz kaçınılmaz olabiliyor.

“Tuonela” AMORPHIS ile ilk tanıştığım albümdür desem yeridir, orada burada kulak misafiri olduğum birkaç önceki albüm şarkılarını tanışmadan ziyade, kulak aşinalığı sayıyorum. Tam da ilk paragrafta bahsettiğim gibi albüme hemen kanım ısınmıştı. Dinledikçe büyülenmeye başlamıştım. Bu böyle gitti. Zamanla aslında albümün benim genel müzik zevkime ne kadar ters olduğunu düşünmeye başladım.

Bir kere ileri derecede bir oryantallik var melodi yaklaşımlarında ve enstrümantasyonda. Santur, klarnet gibi enstrümanlar bir yana, armonik olarak da doğu gamlarından çok beslenilmiş. Benim o meşhur şaşmaz yargılarımdan biri olan “oryantal müzik metalle birleşince güzel olmuyor, ya da genelde samimi gelmiyor bana” bakış açısı (SYMPHONY X – “V” albümüyle birlikte) bu albümde bildiğiniz çatırdamıştı. (Henüz yıkılmamıştı). Zira bu yargımın sebepleri çok temelsiz olmamasına rağmen, biraz fazla anti-elastik idi. O dönem böyle düşünmemin temelde 2 dayanağı vardı. Birincisi samimiyetsiz, ve füzyon etkisinden ziyade oryantali ayrı batı sound’lu metali ayrı tınlayan zorlama çakma müziklere sık denk gelmem; ikincisi ise vokalistliğini yaptığım CELESTIAL ASYLUM isimli power-progresif metal grubumun demo promosunu batılı şirketlere yolladığımızda, “müzik çok güzel ama Türkiye gibi bir ülkeden bir grubu bünyemize katabilmemiz için mutlaka kendi etnik, oryantal melodilerinizi de yoğunlukla kullanmalısınız. Yoksa firmamız altındaki saygın gruplar kadar iyi bile olsanız, buralı bir grubun maliyeti de bize daha uygun olduğundan, iletişim, ulaşım gibi problemlerin daha az yaşanacağı olgusundan hareketle size albüm çıkartamayız kusura bakmayın” gibilerinden bir cevap almamız oldu. Bu cevap beni, PENTAGRAM gibi grupların da kullandıkları oryantalliğin arkasındaki sebepleri, motivasyonları sorgulamaya itmişti. Tabii neticede bilemem bu tür grupların motivasyonlarını, ama temelsiz spekülasyonlardan biraz öte olur sanırım “böyle de olabilir” diye düşünmek kimi gruplar için.

Söz konusu AMORPHIS olunca bir samimiyet sorgulamasına girmek bana pek mantıklı gelmiyor, zira bu albümdeki oryantal etkiler dışında ciddi grunge’vari vokaller, değişik synth’ler falan grup için riskli adımlardı, ve tahmin edileceği üzere ciddi ters tepkiler yağdırdı grubun üstüne. Hatta “Am Universum” gibi albümlerdeki deneysellik, grubun ne denli maddi kaygıdan ve/veya popülerlik kaygısından uzak olduğunu gösterdi bence. Grubun çok az orandaki fanı, “Tuonela” ile başlayıp “Eclipse”e kadar giden dönemini tam olarak hazmedebildi diyebiliriz.

“Tuonela”da inanılmaz bir ruh bütünlüğü, duygu yoğunluğu ve enfes biçimde harmanlanmış sentezlerin barındığını rahatlıkla söyleyebilirim. Eğer bu albümle bir gönül bağım olmasaydı, veya AMORPHIS elemanları her albümlerini yüksek standartta kurgulayıp icra edebilen elemanlar olmasalardı, ben Pasi Koskinen’in vokallerine “dandik” sıfatını yapıştırmıştım. Ama yani teknik olarak ve ses rengi bakımından hiç de özel olmayan bir vokalistin ses skalasına ve rengine bu kadar mı uygun vokal partları yazılır, ve adam bu partları bu kadar mı içten söyler, ve grunge’a kayan vokaller Amorphis’in ruh dolu müziğiyle bu kadar mı kaynaşır, yer yer içine hafif tuz konmuş baklava kadar hoş bir tezat içinde kulakları ballandırırlar. Ne desem bilemiyorum.

MOR VE ÖTESİ – Bir Derdim Var’ın AMORPHIS – The Way’den apartma olduğu iddialarına mutlaka rastlamışsınızdır. Neyse, “Tuonela” için muazzam bir açılış parçasıdır, ve albümün genel yapısı hakkında hayli fikir verici elementler içermektedir kendisi. Grunge’a kayan vokaller ve yer yer gitarlar, ruh yükseltici pozitifliklerden de nasibini almış hafif bir melankoli, ve her AMORPHIS albümünde olduğu gibi kusursuz enstrüman çalımı, ve dengeli, lezzetli bir sound. Ya Nightfall’ın giriş kısımlarındaki üflemelilere ne demeli? Muazzam. Muhteşem. Tuonela’nın sonlarındaki hüzün, görkem tarif edilemez. Albümün ortalarındaki Greed parçası ise, brutal vokal içeren tek parça olması yönünden albümde ayrı bir yerde duruyor. Ama santur kullanımını da atlamamak iyi olur. Withered ise başka ruh yükseltici bir parça. Bas gitarları da ayrı güzeldir. Ama grup asıl bombasını albümün sonuna saklamış. Mistik girişinden mi bahsetsem, sonrasında eski ANATHEMA’yı andıran ritim yürüyüşlerinden mi devam edeyim. Ama en iyisi insanı adeta ruhdöveni ile döven vokal partisyonlarını vurgulayalım. Bu adamın sesine distorte vokal stili çok yakışıyor, hele ki böyle de iyi partisyonlar yazıldığı anda zaten etkilenmemek mümkün olmuyor.

İşte gerçek bir doğu-batı sentezi. Hala ilk günkü gibi bir heyecanla, obsesyonla dinliyorum demeyeyim, zira iyi ki öyle değil, günde 20 kere bir albümü dinlediğim zamanlara geri dönmek istemem. Ama samimi olarak söylemeliyim ki 10 seneden fazla olmuş olmasına rağmen, hala büyüleniyorum bu şaheseri dinlerken. Ve ilk defa bir albüme 10 vermemin şerefine, bu gece yine derinlere dalmaya gidiyorum.

Not: İyi ki geyik bir modda değilim ve albüme 10 vermiş olmanın ağırlığına bürünmüş durumdayım da başlığı “Tuu! O Ne La!?” olarak koymadım.