Ömer Kuş

Aslında bu albüm hakkında uzun uzun yazmak yerine şuraya 100 punto harflerle “E P İ K” yazsam, albümü bulun dinleyin desem yeter. Ama hem size ayıp olmasın hem de Ahmet “Ne biçim kritik lan bu?” deyip beni odunla kovalamasın diye bir şeyler karalamaya çalışacağım. Haydi bakalım, zor olacak.

PRIMORDIAL, pagan metal sahnesinin içinde uzun süredir bulunmuş olmasına (kuruluş yılı 1987 ve ilk albümleri black metal ağırlıklı olsa da 1995 yılında çıktı) ve türün popülerleşip etrafın pagan metal icra eden gruplarla dolmasına bire bir şahit olmasına rağmen hiçbir zaman hak ettiği ilgiyi görememiş bir gruptur bana kalırsa. Bunun başlıca nedenlerinden biri grubun sıradan bir folk metal grubu olmaması. İçmeyle, Vikingler’le, ejderhalarla, troll’lerle ilgili şarkılar; yerel enstrümanla doldurulmuş kısa ve hazmedilmesi kolay şarkılar; bunları bekliyorsanız yanlış gruba bakıyorsunuz. PRIMORDIAL çerezlik bir grup değil, içine girip gerçekten emek sarf etmenizi bekleyen bir müzik yapıyorlar. Açıkçası ilk dinlediğim albümleri buydu ve eğlenceli bir grup beklerken Empire Falls’un gümbür gümbür bir ses duvarıyla birlikte amansızca saldırmasıyla o an için hayal kırıklığına uğradım. Hiç de beklediğim gibi bir grup değildi, albümü bir kere bile döndüremeden kapattım. “Bu ne biçim bir folk metal grubuydu ki gayda bile (!) kullanmıyorlardı?!” Bunu o zaman düşünmemiş olsam da, iyi ki beklediğim gibi çıkmadı. Çünkü aylar sonra albüme tekrar şans verip içine girdiğimde “eğlenceli” bir folk metal grubunun yaşatamayacağı hisleri yaşayacaktım.

Bilmiyorum size de olur mu ama bazen bir albümü/şarkıyı dinlerken – onlarca kez dinlemiş olsam bile- bir anda yer/zaman/müzik kombinasyonuyla tüylerim diken diken olur ve “Oha, ne güzel bir şarkı lan bu. Olm, lan lan daha önce nasıl keşfedemedim, müzik var ya, süper bişi lan!” diye düşünüp sırıtırım. İşte aynısı bu albüme tekrar şans verdiğim sırada Failures Burden şarkısının ikinci yarısında meydana geldi. Bir gece belediye otobüsünün camına kafamı dayamış bu şarkıyı dinlerken, 4. dakika civarı giren melodiyle olduğum yerde kalakaldım. Gerçi bunun sebebi oturuyor olmam da olabilir, karıştırmayalım neyse. Hayatımda duyduğum en epik sesli vokalistlerden Alan Nemtheanga’nın da enfes vokaliyle birleşince “İşte olay budur” dedim. O andan itibaren albümü defalarca döndürdüm, grubun eski albümlerine daldım falan, hikayenin geri kalanını tahmin edebilirsiniz. Artık yeni bir favori grubum vardı. Backstree… pardon, PRIMORDIAL.

Grup çıkardığı 6 albüm boyunca kendi soundunu oturttu ve ortada tam olarak belli bir kalıba sokulamayacak bir müzik var. Çeşitli mecralarda Celtic/pagan/black/folk etiketlerinden birini veya daha fazlasını birlikte görmek mümkün. 90’lar Norveç black metalinin ortalığı kasıp kavurduğu dönemde aktif olan grup, tabii ki özellikle ilk zamanlarında bu akımdan etkilenmişti. Tabii hiçbir zaman lirikal olarak black metale yakın olmadılar. Müziklerinde black metal etkisi zamanla azaldı ama Traitors Gate şarkısında görülebileceği üzere zaman zaman blast beat patlamaları şeklinde kendini gösterebiliyor bu etki. Celtic veya folk etiketi niye peki? Evet grup bildiğimiz folk metal grupları gibi yerel enstrüman kullanmıyor ama ilham kaynaklarından birinin İrlanda müziği olduğu açık. Alan Nemtheanga da İrlanda müziğini bilen bir dinleyicinin PRIMORDIAL dinlediğinde aynı zaman ölçülerine (6/8lik), aynı ritimlere, aynı yapılara rastlayacağını söylüyor. Yani müziğin ateşini körükleyen şeylerden biri grubun köklerinden aldığı ilham.

Bana göre grup BATHORY ve belki MOONSORROW ile birlikte gerçekten “epik” olan birkaç gruptan biri PRIMORDIAL. Albümü dinlerken sanki insanlığın tarihi ve çektiği acılar üzerine anlatılan bir dersi, direk olayları yaşamış birinden müzik desteğiyle birlikte dinliyorsunuz. Uzun şarkılar, tekrar eden epik rifler, güçlü ve baskın bir gitar soundu, pek duyulamayan bas, mümkün olan en iyi şekilde yazılmış, atmosfere büyük katkı sağlayan davul partisyonları (As Rome Burns) ve bence albümün en önemli artılarından biri: Alan Nemtheanga’nın inanılmaz yorumu. Bütün bunlar grubun yaratmak istediği havayı kusursuz bir şekilde hayata geçirmesini sağlıyor.

Dinlerken fark edeceğiniz üzere albümün prodüksiyonu pek temiz değil ve bu kasıtlı bir olay. Vokalist Alan steril sound’dan ve stüdyo harikası albümlerden haz etmiyor röportajlarında bahsettiği kadarıyla. Hatta bu “kısa bir bölüm çal, kes, kaydet, çal, kes, kaydet” tarzında kaydedilen albümleri “cut&paste metal” olarak tanımlaması beni baya güldürmüştü. Zaten yanılmıyorsam bu albüm de hücum kayıt yoluyla kaydedilmiş. Yine de albümün şu ana kadarki nispeten en “temiz” PRIMORDIAL albümü olduğu kesin. Bence bu ayar iyi, böyle devam etsinler. Önceki albümler biraz fazla leş, şarkılardan alınan zevki azaltabiliyor. Yine de özellikle 2005 çıkışlı “The Gathering Wilderness” albümü ve o albümdeki The Coffin Ships şarkısı şiddddetle tavsiyedir.

Bir paragrafı kendisine ayırmam gereken bir enstrüman varsa o da Alan’ın boğazı. Evet daha önce de kısaca değindim ama kendisi duyduğum en karakteristik, en epik vokalistlerden biri. Yorumuyla birçok duyguyu çok iyi bir biçimde ifade edebiliyor. Bazen her şeye rağmen ayakta kalan ve savaşan biri gibiyken, bazen öfke kusuyor, bazen bir grup insanın acısını dillendirirken (yine yeni yeniden bkz. The Coffin Ships) bazen de zafer hissiyle dolup taşıyor. İlk albümlerinde daha çok brutal vokal kullanırken bu albümde brutal vokale nadiren rastlıyoruz. Bundan rahatsız olanlar var gördüğüm kadarıyla, bana göre kendisinin brutal vokali ahım şahım değil, asıl olayı dediğim gibi temiz vokalinde. Kendisinin misafir olarak falan yer aldığı bir albüm olursa direk atlıyorum artık, sırf onu dinlemek için.

Şarkı sözlerinin de sanırım hepsini (en kötü ihtimalle çoğunu) yazan da yine bu ulvi kişi. Dediğim gibi öyle troll’ler şunlar bunlar yok. Tarihten, yaşanmış olaylardan, insanlığın doğayla etkileşiminden, insanın kendiyle hesaplaşmasından vs. bahsediliyor. Başka bir röportajda soruyorlardı “Niye fantastik sözler göremiyoruz PRIMORDIAL’da?” diye, “İleride çocuklarıma, ben 20 sene boyunca ejderhalardan, cücelerden, olmayan şeylerden bahsettim demek istemiyorum” diye cevap veriyordu Alan.

Ulan öküz gibi yazı oldu daha şarkılardan bahsetmedim. Neyse. Albümde öne çıkan şarkı falan söylemek istemiyorum, ilk başta diğerlerine nazaran daha az sevdiğim bir Traitors Gate vardı, şimdi onun da hastasıyım. Bunun dışında Empire Falls gerçekten şahane bir açılış parçası, As Rome Burns atmosferiyle gözünüzün önüne yanan Roma’yı getirirken, Failurs Burden ve Heathen Tribes arka arkaya öldürücü darbeleri vurmaya başlıyor, The Rising Tide’la bir buçuk dakika nefes alıyoruz ve Traitors Gate’in amansız saldırısından önce hazırlık yapma imkanımız oluyor. Albümü kapatan ise yine 8 dakikanın üstünde seyreden, bir albüme yapılabilecek en epik kapanışlardan biri No Nation on this Earth. Sonra tekrar Empire Falls başlıyor…

Pagan metal sahnesinin içinde olup da o gruplara hiç benzemeyen PRIMORDIAL’ın son albümü “To the Nameless Dead”i, genel olarak ekstrem metal dinleyen ve kaliteli bir albüm/grup arayan herkese tavsiye ediyorum. Prodüksiyonun da etkisiyle içine girmesi zor olabilir ama bunu başardığınızda gerçekten değdiğini göreceksiniz. Bana göre ise 2007 yılının en iyi albümlerinden biri, ve 2010’da çıkaracakları albüm dört gözle beklediğim albümler listesinin en üstlerinde yer alıyor.

“Tell me what Nation on this Earth
Is not born of Tragedy?
That has not felt such harsh weapons
Wielded by cruelty’s desire”