Yirmi beş yıldır piyasada olan ve bu süre zarfında manyak çevre yapan Hollandalı müzisyen Arjen Lucassen, bilindiği gibi on sekiz bin adet müzikal projeyi aynı anda yürüten, bununla da kalmayıp pek çok enstrümanı çatır çatır çalabilen bir isim.

Bu projelerden en ünlüsü, şüphesiz ki AYREON. Şimdiye kadar yedi adet albüm çıkaran grubun en büyük övgüye mazhar olan albümü, 2004 çıkışlı -her zamanki gibi- konsept albüm “The Human Equation”dı. İçerdiği hayvan kadro sayesinde AYREON adını çok daha geniş kitlelere duyuran albüm, müzikal anlamda da çoğu hayran tarafından en iyi AYREON albümü olarak nitelendirilmişti.

Öncelikle bahsetmemiz gereken, albümün konsept anlamında çok özgür bir müzikal varyasyona müsade eden bir yapıda olması. Uzatmadan anlatırsak, kahramanımız (Me- James LaBrie/DREAM THEATER) gündüz vakti arabasıyla giderken bomboş yolda ağaca toslamak suretiyle mal gibi bir kaza yapar ve yirmi gün sürecek bir komaya girer.

“Civanım yiğidiiiim!” diye ağlayan eşi (Marcelo Bovio) ve “çok kral adamdı” diye zırlayan en iyi dostu (Arjen Lucassen) eşliğinde komada yatmakta olan kahramanımız, bu yirmi gün boyunca geçmişinden günümüze gelen zaman dilimlerini ifade eden farklı hayaller görerek adeta hayatının bir muhasebesini yapar. Albümdeki her şarkı, bu günlerden birini ifade etmektedir.

Bu süreçte çocukkene kendisini tokat manyağı yapan babasını (rahmetli Mike Baker/SHADOW GALLERY) ve onu acımasız bir hırbo yapan okul kabadayılarını da içeren bir iç hesaplaşmaya gider. Bu süreçte Korku (Mikael Akerfeldt/OPETH), Acı (Devon Graves/DEADSOUL TRIBE), Mantık (Eric Clayton/SAVIOUR MACHINE) ve Kızgınlık (Devin Townsend/THE DEVIN TOWNSEND BAND/STRAPPING YOUNG LAD) gibi duyguların dile geldiği ve adamımızın iç dünyasını ortaya döktüğü bir psikolojik yolculuğa tanık oluruz. Bu arada öğreniriz ki bu dangozun kaza yapma sebebi karısıyla en yakın arkadaşını fingirderken görmesi ve buna sinirlenip hıncını arabasından ve ağaçtan çıkarmak istemesiymiş. Her neyse bu üçü bir şekilde bir orta noktada buluşurlar ve birbirlerini affederler, mutlu mesut takılır öylecene giderler.

Hikaye sonu itibariyle ilk albüm “The Final Experiment”la başlayan AYREON dünyasında temelleri atılan Dream Sequencer’a bağlar ve “İnsan Denklemi programı iptal edildi. İyi günler. Hayal Yineleyici sistemi çevrimdışı” diyerek albümü sonlandırır.

Evet konsept bu. Farklı yaşam dönemlerini anlatması sayesinde müzikal anlamda da bambaşka mecralara akan albüm, elbette ki çok farklı ve karakterlerine mükemmel oturan vokalist kadrosuyla öne çıkıyor. İsim saymayı anlamsız kılacak düzeyde başarılı “yönetilmiş” bir vokal performansının olduğu albümde, müzikal olarak da pek çok referans bulmak mümkün. YES’ten DREAM THEATER’a, GENTLE GIANT’tan IRON MAIDEN’a, JETHRO TULL’a kadar pek çok farklı rock akımının etkisinin gözlendiği “The Human Equation”da progresif rock ile progresif metalin dengeli ve birbirlerine saygılı bir flörtü söz konusu.

Genelde çoğu şarkı belli bir melodiye ya da rife odaklı sürse de, sağdan soldan giren farklı karakter ve enstrümanlarla her şarkı başladığının çok dışında, bambaşka yerlere gitmekte ve albüm gerçek anlamda bir yolculuğa dönüşmekte. Bu noktada, kotarılmasının gayet zor olduğu her halinden belli olan bu konsept albümün en önemli yanlarından biri ortaya çıkıyor, o da albümün, konsept içeriğini tam anlamıyla besleyen bir müzikle yönlendiriyor oluşu.

Vokallerin ses renkleri ve karakterleri, temsil ettikleri kavramlara öylesine güzel oturtulmuş, besteler yine ifade ettikleri dönemlere öylesi güzel uydurulmuş ki; örneğin Me’nin kendiyle yüzleşmeye ilk kez başladığı Voices’ta gerçekten de bir yeniden doğuş, umutla merakın iç içe geçtiği bir arayış hissi varken, olağanüstü klavye melodileriyle insanı büyüleyen Childhood‘da odasında tek başına düşünen bir çocuğun zihnine gidiyor, School’da okuldaki ilk günlerinde büyük çocuklar tarafından ezilen bu çocuğun sıkıntısına, bunun üstesinden gelmesine tanık oluyorsunuz. Öyle ki, sözleri içinden çekseniz de sanki sadece şarkı isimleri bile sizin bu müzikleri yine bu konuları ifade ediyormuş gibi algılamanıza yetecekmiş gibi.

Lucassen’in “hayatımda gördüğüm en komple davulcu” dediği Ed Warby’nin (GOREFEST) döktürdüğü, manyak ötesi bir klavye performansının olduğu, artık bahsetmekten bıktığım vokallerin muazzam çeşitliliği ve arkada hiç durmadan değişen melodi ve duygu cümbüşünün hayran olunacak bir senfonik derinliğe sahip olduğu “The Human Equation”, iki yıl süren yazım aşaması ve ulaştığı bu dehşetengiz sonuç ile dinleyiciyi bir an olsun bırakmayan; müzikal ve sözel konsepti bir yana, üzerinde psikopatça uğraşıldığı ve her salisesine ayrı ayrı özenildiği çok bariz bir eser.

Metal operası kavramını tam anlamıyla karşılayan, her ne kadar ilk CD’sinin ikinci CD’sinden daha iyi olduğunu düşünsem de müzikaliteyi asla düşürmeden yüz üç dakika boyunca bambaşka duygular yaşata yaşata ilerleyen, siz istemeseniz de bir şekilde içinize dokunan, kapağından tutun da harika tasarlanmış albüm kitapçığına kadar her anlamda harika bir albüm.

NEVER! NEVER! NEVER! NEVER! NEVER! (ah) NEVER! (ah) NEVER! (ah) NEVER! (ah) NEVEEEEEEER!!